مرکز جامع سالمندان در زرین شهر (مبتنی بر اصول روانشناسی محیطی برای دستیابی به پایداری اجتماعی )

نامگذاری روزی به نام سالمند در سطح جهان نشانگر میزان ارزش و اهمیت سالمندان،این گنجینه های تجربه انسانی است.به دنبال رشد بهداشت و استانداردهای زندگی و بالا رفتن شاخص امید به زندگی در همه جهان،در چند دهه اخیر شاهد افزایش جمعیت سالمندان بوده ایم.از طرفی،سالمند شدن جمعیت کمبود نیروی پرستاری و مراقبت را به همراه دارد و تغییرات فرهنگ و سبک زندگی و تغییر شکل خانواده ها ،تاثیر ویژگیهای دوره سالمندی را که همراه با از دست دادنهای متعدد مادی و معنوی است،را تشدید کرده است.در پی افزایش جمعیت سالمند و رشد شهرنشینی در جهان و ذی نفع بودن تمام جمعیت از سلامت واستقلال سالمندان ، توجه پژوهشگران علوم محیطی و طراحان به نیازهای ویژه این گروه و طراحی فضاهای کالبدی مخصوص و مناسب سازی شده برای ایشان ، معطوف شده است. ساز وکارهای مختلف برای دستیابی به این منظور در قالب برنامه های ویژه و مختلف مسکن همچون دهکده های سالمندان ،مراکز مختلف نگهداری از سالمندان (بر حسب نوع و میزان خدمات ارائه شده)،مراکز روزانه آموزش سالمندان با هدف فرهنگ سازی و ارتقای سبک زندگی و تطبیق سالمندان با تغییرات زندگی، براه افتادن نهضت "پیر شدن در محل" که رویکردهای باز اندیشی در طراحی خانه ها ، استفاده از تکنولوژی و تجدید نظر در شیوه های ارائه مراقبتهای بهداشتی را پشتیبانی می کند و برنامه های کلان تری همچون دوستدار سالمند کردن شهرها، انعکاس یافته است. در این پژوهش و طراحی بر آنیم تا مفاهیم بنیانی علم روانشناسی محیطی (همچون مرکزیت و مجاورت کارکردی و نمودهای فیزیکی آن همچون نظریه های واحد همسایگی و باغ شهر) را که در صدد بالا بردن کیفیت زندگی از طریق تطبیق و تناسب و ارتقای محیطهای کالبدی با نیازهای انسانی است را در طراحی مجموعه ای مرکب و مختلط از فضاها شامل مسکن سالمندان مستقل،مرکز مراقبت شبانه روزی، مرکز روزانه آموزش سالمندان که خود شامل فضاهای درمانی- ورزشی نمایشگاه، کلاسهای آموزشی ، مرکز گردهمایی ،کارگاه و مرکز کارآفرینی ، که پاسخگوی زندگی فردی و اجتماعی سالمندان باشد، بکار بگیریم .به لحاظ اهمیت زندگی اجتماعی در دوران سالمندی ترکیب فعالیتهای اجتماعی با زندگی روزمره و ایجاد پتانسیل فضایی حضور در اجتماع هدف اصلی این طراحی است. نظر به اینکه این زمینه تحقیقاتی و علی الخصوص زیر رشته روانشناسی محیطی سالمندی دارای سابقه اندکی در داخل کشور است،لذا روش تحقیق در بخش نظری ابتدابا مطالعات کتابخانه ای آغاز و سپس با روش گردآوری داده ها از طریق تحقیق میدانی و تحلیل اطلاعات و مستندات ،ادامه یافت.به دلیل تازگی موضوع پژوهش و نبود نظریه اثباتی قابل تعمیم در حوزه روانشناسی محیطی و و نسبی بودن اعتبار نظریات هنجاری در طراحی به شناختی ضمنی که از طریق کلیه مشاهدات و مطالعات بدست آمده بود بسنده شد. این مطالعات به انسجام و وضوح موضوعات تحقیق در رابطه با محیط و سالمندی یاری می رساند.